نگاهی به اجرای طرح الکترونیکی شدن نسخه پیچی بیماران | اشتباه‌های نسخه‌ها به‌علت بی‌دقتی پزشک

تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ همین حالا هم یک سالی از اجرای طرح الکترونیکی شدن نسخه پیچی بیماران در خراسان رضوی گذشته است؛ همان طرحی که در مهرماه کروناییِ سال گذشته کلید خورد و بنا شد بیماران بدون دفترچه بیمه کاغذی و تنها با شماره کد ملی یا شناسنامه راهی مطب پزشک، داروخانه و دیگر مراکز درمانی شوند. طرح مذکور در حالی کلید خورد که شهروندان و پزشکان برای جلوگیری از شیوع کرونا خیلی زود با آن همراه شدند؛ هرچند برای خیلی هایشان دردسرساز و گمراه کننده بود. حالا، اما آمار‌های مدیریت درمان تأمین اجتماعی استان از همکاری و پوشش بیش از هشتاددرصدی این طرح خبر می‌دهند و می‌گویند از ابتدای دی ماه نیز این طرح به طور کامل و رسمی اجرا خواهد شد. در سوی دیگر هنوز هستند افرادی که از وجود مشکلات در این طرح گله دارند و معتقدند شیوه اجرایی فعلی ناقص است.

دارو‌هایی که اشتباه می‌پیچند

از ارائه کد ملی در مطب‌ها که بگذریم، خوان بعدی اتاق پزشک است و بیمارانی که باید منتظر بمانند تا نسخه به صورت سیستمی توسط پزشکی نوشته شود که معمولا هم کند است و هم آشنایی خوبی با سامانه ندارد. بعد از آن نوبت به داروخانه می‌رسد. یکی از نگرانی‌های مردم در این مرحله امکان بروز اشتباه در کد‌های ثبتی داروهاست. محمدی که هم دیابت دارد و هم فشارخون، مشتری ثابت داروخانه است. وی می‌گوید: از وقتی شنیده ام نسخه کاغذی قرار است جمع شود، برای درستی دارو‌ها نگران هستم. اگر داروخانه‌ای دارویی را که پزشک اشتباه ثبت کرده است تحویل بیمار بدهد یا مشابه آن را، چه کسی مسئولیت را برعهده می‌گیرد؟ ممکن است عوارض چنین تغییری آن قدر زیاد نباشد و بیمار هم متوجه نشود برای همین من هر بار بعد از گرفتن دارو دوباره به مطب برمی گردم که پزشک دارو‌ها را کنترل کند.

زهره برای چکاپ‌های دوره‌ای به پزشک مراجعه کرده و برایش آزمایش و سونوگرافی ثبت شده است، اما مدتی بعد که برای انجام آن به آزمایشگاه مراجعه کرده، نسخه‌ای وجود نداشته است. می‌گوید: پیش از الکترونیکی شدن می‌توانستیم حتی ماه بعد آزمایش یا سونوگرافی را انجام بدهیم، اما حالا زمان کوتاه شده است و بعد از حذف شدن نسخه از سیستم باید دوباره به پزشک مراجعه کرد. بیمار دیگری هم این مشکل را تکرار می‌کند، آن هم برای بیمارانی که هر ماه باید یک آزمایش را تکرار کنند.

دردسر‌های سامانه

اما در کنار همه این موارد عمده‌ترین شکایت شهروندان، از پزشک و بیمار گرفته تا داروساز، کندی سامانه و قطعی مداوم آن است. یکی از پزشکان متخصص ارتوپد می‌گوید: بخشی از زمان هر بیمار صرف ثبت نسخه در سامانه می‌شود و اگر اینترنت یاری نکند، این اتلاف وقت هم برای بیمار و هم برای پزشک بیشتر است.
او ادامه می‌دهد: گاهی بیمار از داروخانه برمی گردد و می‌گوید اصلا نسخه اش ثبت نشده و دوباره ثبت کنیم. این پزشک معتقد است به این ترتیب نارضایتی از نسخه پیچی الکترونیک ادامه خواهد داشت.

حضور ۸۰ درصدی پزشکان هم استانی در طرح

مشکلات اینترنت البته در داروخانه‌ها هم برقرار است و گاهی بیمار را بسیار بیشتر از پیچیده شدن یک نسخه کاغذی معطل می‌کند. برای همین برخی اجرای این طرح را تنها به نفع سازمان بیمه گر می‌دانند و به ضرر بیمار. ابهام در همه این موارد را از دکتر کامران اخوان رضایت، معاون خرید راهبردی و اسناد پزشکی مدیریت درمان تأمین اجتماعی استان، پرسیدیم. او ابتدا حمایتش را از این طرح بیان می‌کند و از آمار رضایت بخش پیوستن به آن می‌گوید، درحالی که هیچ اجباری هم در کار نبوده است؛ «از مهرماه پارسال که اجرای آن را در استان شروع کردیم، در مجموع تا امروز بیش از ۸۰ درصد پزشکان طرف قرارداد بیمه به این طرح پیوسته اند و از ابتدای دی ماه که اجباری شود، همه بخش‌ها را تحت پوشش قرار خواهد داد.»

وی برای نشان دادن علاقه مندی به ورود به این حوزه به جزئیات آمار هم اشاره می‌کند: آمار ما تا پایان شهریورماه حاکی از ارسال ۷۶ هزار نسخه است که این عدد تا هفته پیش به ۸۹ هزار نسخه افزایش پیدا کرده است. همچنین آمار ورودی داروخانه‌ها در همان مدت، از ۵۹ هزار نسخه به ۹۳ هزار نسخه رسیده است.

مزایای استفاده از سامانه برای پزشکان

وی بروز اشتباه در ثبت نسخه‌ها را رد می‌کند و آن را ناشی از بی دقتی پزشک می‌داند. او می‌گوید: برخلاف تصور، بروز اشتباه در شیوه قبلی صدور نسخه که کاغذی بودند، بسیار بیشتر و کنترل ناپذیر بود، اما وجود چنین خطایی اکنون غیرممکن است، مگر اینکه مورد مشخصی باشد که آن را پیگیری کنیم.

وی ادامه می‌دهد: سامانه ثبت نسخه‌ها آن قدر قابلیت و جزئیات دارد که اگر پزشک با دقت به آن عمل کند، کمک بزرگی به او خواهد کرد. اکنون پزشک می‌تواند دارو‌های پرمصرف تجویز خودش را مشخص کند و همچنین دارو‌های پرمصرف و تکراری هر بیمار را کدگذاری کند. مشاهده سوابق گذشته پزشکی بیمار هم دیگر گزینه مثبت ثبت الکترونیکی است و نیازی نیست بیمار سوابق کاغذی را با خود حمل کند.

معاون خرید راهبردی و اسناد پزشکی مدیریت درمان تأمین اجتماعی استان از دوره‌های آموزشی متعددی می‌گوید که برای پزشکان و داروسازان برگزار شده و هیچ بهانه‌ای برای کم کاری و جود ندارد. او می‌گوید: همچون دیگر سیستم‌های اینترنتی و الکترونیکی در بخش نسخه پیچی هم ناگزیر به تغییر رویه سنتی هستیم. در آغاز اجرای طرح، کلاس‌های آموزشی پزشکان را شروع کردیم و پس از آن نیز ارسال کلیپ‌های آموزشی و رفع سؤالات ادامه دارد.

دکتر اخوان رضایت در پاسخ به مشکلات دسترسی به اینترنت هم توضیح می‌دهد: در صورتی که مشکل اینترنت در مطب پزشک وجود داشته باشد، می‌توان بر روی سرنسخه دارو نوشت؛ یعنی نسخه کاغذی هم برای داروخانه مورد قبول است. برای این منظور مبلغ ۴ هزار تومان را برای داروخانه‌ها مشوق قرار دادیم که نسخه را در سامانه ثبت کنند.
وی یکی از مزایای دیگر این طرح را پرداخت حق بیمه نسخه‌های صادرشده از سوی پزشک تا ۲۴ ساعت بعد اعلام کرد.

بدون اجبار به نقطه صددرصد نمی‌رسیم

این مقام مسئول درعین حال اجباری شدن این طرح را ضروری می‌داند و تأکید می‌کند هنوز هم با موانع متعدد در این مسیر مواجه هستیم که مراحل اجرا را کند می‌کند که پس از اجباری شدن در هر زمانی مرتفع خواهد شد. درصورتی که اجباری در کار نباشد، به نقطه صددرصدی اجرای طرح نمی‌رسیم.

دکتر اخوان رضایت با دلایل علمی و منطقی زمان دار بودن نسخه‌های صادرشده بر روی سامانه را تأیید می‌کند و می‌افزاید: دارویی که امروز تجویز می‌شود مخصوص وضعیت امروز بیمار است و دلیلی ندارد که مدتی بعد مصرف شود. این قانون درباره خدمات پاراکلینیکی همچون آزمایش و سونوگرافی هم صادق است. ما از رفتار بیماری که به پزشک مراجعه می‌کند، اما نه دارو را تهیه می‌کند و نه آزمایش می‌دهد، گله داریم. در میان نسخه‌های الکترونیکی ثبت شده تعداد زیادی نسخه وجود دارد که بیمار هرگز به داروخانه نرفته است. وی از بی توجهی پزشکانی گله دارد که پس از ۱۵ ماه از شروع طرح، حتی فرصت کوتاهی برای مشاهده سامانه در نظر نگرفته اند، درحالی که مزایای طرح باعث شده است حتی پزشکانی که طرف قرارداد بیمه نیستند برای استفاده از این سامانه درخواست بدهند.

«باتوجه به الزامات قانونی در جزء ۶ بند «ک» تبصره ۱۷ بودجه سال ۱۴۰۰ سازمان‌های بیمه گر موظف شده اند از ابتدای دی ماه فقط نسخ و اسناد الکترونیک مؤسسات درمانی را پذیرش و پرداخت کنند.» این جمله نکته پایانی توضیحات معاون خرید راهبردی و اسناد پزشکی مدیریت درمان تأمین اجتماعی استان است که در تکمیل آن می‌گوید: هنوز هم در زیرساخت‌ها مشکل داریم، اما اصلاح آن‌ها فقط مخصوص تأمین اجتماعی نیست، بلکه پزشکان و دیگرنهاد‌های مرتبط هم باید بخش سخت افزاری و نرم افزاری خود را تقویت کنند. همچنین مشکلات اینترنت به سازمان دیگری مربوط است؛ بنابراین این طرح به یک همکاری همه جانبه نیاز دارد.